Blokada nerwu potylicznego

Blok nerwu potylicznego jest procedurą terapeutyczną stosowaną w leczeniu bólu pochodzącego z tyłu głowy. Jest wykonawany poprzez wstrzyknięcie sterydów i znieczulenia miejscowego do podstawy czaszki, gdzie znajdują się nerwy potyliczne. Istnieją dwa większe i dwa mniejsze nerwy potyliczne, pokażdej stronie głowy. Nerw potyliczny ma swój początek w rdzeniu kręgowym i wychodzi pomiędzy kręgami kręgosłupa, unerwia skórę wzdłuż grzbietu głowy aż po czubek głowy, sięgając blisko czoła.

Większy nerw potyliczny jest jednym z najważniejszych nerwów przenoszących dotyk, ból lub odczucia temperatury w skórze głowy do mózgu i często wiąże się z migrenami lub przewlekłymi bólami głowy, których źródło jest w szyi. W rzeczywistości wielu pacjentów z chronicznym bólem głowy zgłasza, że ich ból powstaje z podstawy czaszki, często z jednej strony i rozprzestrzenia się w kierunku głowy, skroni lub czoła. Gdy występuje podrażnienie nerwu potylicznego, ból może być odczuwany w pobliżu oka po tej samej strony głowy. Podrażnienie lub zapalenie nerwów potylicznych może również powodować specyficzny rodzaj bólu, nazywany nerwobólem potylicznym.

Przy bloku nerwu potylicznego nerwy zostają znieczulone poprzez wstrzyknięcie leków przeciwbólowych; to powstrzymuje przepływ informacji, zwłaszcza sygnałów bólowych, od tych nerwów, prowadząc do zmniejszenia chronicznych bólów głowy. Blokady nerwu potylicznego mogą być również stosowane w celu zmniejszenia obrzęku i stanu zapalnego w tylnej części głowy.

Kto może skorzystać z bloków nerwu potylicznego?

Blokady nerwu potylicznego są najbardziej pomocne w radzeniu sobie z bólem, który wpływa na grzbiet głowy lub jedną stronę głowy. Są skuteczne w leczeniu nerwobólu potylicznego, które występuje, gdy nerw potyliczny jest w stanie zapalnym lub podrażnienia, powodując ból, który zwykle opisuje się jako strzały prądu, kucie lub pieczenie.

Blokady nerwu potylicznego są zwykle użyteczne w leczeniu przewlekłych bólów głowy, których punktem wyjściowym jest szyja, migrenach, klasterowych bólach głowy i innych bolesnych stanach związanych z zapaleniem nerwów, które powodują bolesność skóry głowy. Blokady nerwów potylicznych mogą również pomóc zmniejszyć bóle przedniej części głowy lub ból oczu.

Procedura
Podczas blokady nerwu potylicznego wstrzyknięcia dokonuje się za pomocą bardzo cienkiej igły w obszarze tuż nad szyją w którym nerw potyliczny przechodzi na czaszkę. Igła jest umieszczona w pobliżu nerwu i wstrzykuje się lek przeciwbólowy. Najczęściej wstrzykuje się połączenie długo działającego znieczulenia miejscowego i steroidowego leku przeciwzapalnego.

Jaka jest skuteczność procedury?
Jeśli wstrzyknięcie jest dobrze zlokalizowane, skóra głowy po tej samej stronie będzie zdrętwiała. Ulgę w bólu można odczuć, często już w ciągu 15 minut od blokady. Skutki znieczulenia miejscowego mogą zmaleć w ciągu kilku godzin; natychmiastowa ulga w bólu zwykle trwa tak długo, jak odrętwienie skóry.

W przypadku ucisku na nerw, sterydy będą działać, aby złagodzić stan zapalny i ból z nim związany. Efekt sterydów wzrasta w ciągu 3-5 dni po wstrzyknięciu i jest długotrwały, czasem utrzymuje się przez tygodnie lub nawet miesiące.

Pacjenci ze z dolegliwościami bólowymi głowy które pojawiły się stosunkowo niedawno, szybciej reagują na blok nerwu potylicznego niż pacjenci z długotrwałym bólem.

Jeśli blok pierwszego nerwu potylicznego nie złagodzi objawów w ciągu najbliższych kilku tygodni, może być konieczne podanie drugiego zastrzyku. Procedurę trzeba powtarzać aby utrzymać kontrolę objawów. Brak skuteczności może oznaczać, że nerwy potyliczne nie są źródłem bólu i że mogą być potrzebne inne bardziej odpowiednie procedury.

Bardziej zaawansowane terapie, w tym umieszczenie wszczepialnego stymulatora nerwów obwodowych blisko nerwu potylicznego, tak aby ból został zastąpiony bardziej znośnym uczuciem prądu rozchodzącym się po skórze okolicy potylicznej.

Można przeprowadzić krioablację nerwu potylicznego, co polega na umieszczeniu specjalnej sondy w pobliżu nerwu, która tworzy kulę lodu na czubku, aby zamrozić nerw. Niska temperatura w nerwie powoduje proces zwyrodnienia nerwu, który może zatrzymać przewodzenie bólu (i czucia) wzdłuż nerwu, powodując zmniejszenie bólu i możliwe drętwienie w plecach i boku głowy po stronie, gdzie wykonano zabieg.

Czy mogą wystąpić komplikacje?
Gdy blok nerwu potylicznego jest dobrze wykonany, powikłania występują bardzo rzadko. Ponieważ są to nerwy czuciowe, przejściowe drętwienie występuje w regionach zaopatrywanych przez nerwy. W pobliżu nerwu potylicznego znajduje się tętnica, dlatego istnieje ryzyko ataku polegającego na wstrzyknięciu znieczulenia miejscowego bezpośrednio do tętnicy. Powikłanie to jest niezwykle rzadkie, ponieważ aspiracja przed wstrzyknięciem lekupomaga w zidentyfikowaniu igły w naczyniu krwionośnym.

Zabieg nie jest zalecany dla osób uczulonych na leki miejscowo znieczulające, z zaburzeniami krzepliwości krwi, które mają aktywne zakażenie, niekontrolowaną cukrzycę lub choroby serca. Niezbyt częste ryzyko obejmuje krwawienie (szczególnie w przypadku leków rozrzedzających krew), zakażenie, ból i uszkodzenie nerwów. Szansa wystąpienia działań niepożądanych rośnie wraz z dodatkowymi procedurami bloku nerwu potylicznego.

Igła nie przechodzi przez czaszkę, więc nie ma ryzyka wycieku płynu mózgowo-rdzeniowego, zapalenia opon mózgowych lub uszkodzenia mózgu lub rdzenia kręgowego. Nerw nie łączy się z żadnymi mięśniami, więc słabość lub zmiana w wyrazie twarzy nie występują.